AMBALAJLI İÇME SUYU PAZARINDA PET ŞİŞENİN DÜNÜ, BU GÜNÜ, YARINI(3)

1-2010  YILINDA PET AMBALAJLI SU PAZARI

2009 yılı ambalajlı PET su pazarını incelerken 92 firma/markadan elde ettiğim bilgilerden yararlanmıştım. 2010 yılı verileri ise; 94 markadan elde edildi. Bu yıl, daha önceki yıllarda faaliyet gösteren 3 marka pazardan çekildi. Firma sayısındaki bu küçük artışa karşın pazara sunulan PET ambalajlı su miktarı 2010 yılında 2009 yılına göre %27.1 oranında artarak yaklaşık 4 milyar 539 milyon litreye ulaşmıştır. Pazardaki marka sayısındaki küçük artışa karşın, pazara sunulan su miktarındaki bu büyük artışın önemli nedenlerinden ilki;  geçen yıl  pazara sezonun başında değil de sezon ortasında ya da sonunda giren markaların 2010 yılında sezona hazırlıklı girmelerinin sonucudur. Anımsayalım: 2009 yılında pazara 19 yeni firma girmişti ve bu, bir önceki yıla göre % 26 oranında artış demekti. Ancak pazara sunulan PET ambalajlı su miktarındaki artış ise sadece % 20’de kalmıştı. İşte geçen yıl pazara giren 19 yeni firma 2010 yılında sezona hazırlıklı girdikleri için ve 2010 yılında pazara sadece 2 firma (%2 artış) girmesine karşın satılan su miktarı bu yıl 2009 yılına göre % 27.1 oranında artmıştır. Pazara sunulan PET şişeli su miktarındaki önemli artışın nedenlerinden ikincisi ise; mevcut firmaların kapasitelerindeki artıştır.

2010 yılında Türkiye’nin nüfusu 73.7 milyon olarak saptanmıştır. Üretilip/satılan su miktarını ülke nüfusuna böldüğümüzde; kişi başına tüketilen PET şişeli su miktarının yaklaşık 61.9 LT’ye ulaştığını buluruz.  Geçen yıl bu miktar; 49.25 LT’ idi. (*)

2010 yılında üretilen yaklaşık 4 milyar 364 milyon PET preformdan üretilen şişelerle yine yaklaşık 4 milyar 539 milyon PET şişeli su pazara sunulmuştur. Bir başka ifadeyle 2010 yılında ortalama şişe hacmi 1.04 LT olarak gerçekleşmiştir. Geçen yıl ortalama şişe hacmi 1.06 LT’ idi. Bu değişimin basit açıklaması; pazarın lokomotifi olan ilk 5 firmanın yatırım tercihlerini daha çok küçük ambalajlardan yana kullanmalarıdır.

Pazardaki ilk 5 firma Erikli, Sırma, Pınar, Danone ve Nestle’dir. Bu sıralama 2009 yılında da aynı idi. Sıralamanın ilk 5’inde yer alan bu firmalar, pazara sunulan 4 milyar 364 milyon PET preformun  % 35.9’unu kullanmalarına karşın, PET şişeli su pazarından ancak  %30.99 oranında pay almışlardır.

Bu firmaların kullandığı PET şişelerin ortalama hacmi şişe başına 0.89.8 LT’dir. 2009’da bu firmaların kullandığı PET şişelerin ortalama hacmi ise; 0.98 LT’ idi. Bu firmaların ortalama hacimlerindeki bu düşüş bizim yukarıdaki savımızın bir kanıtıdır: İlk 5 yatırım tercihlerini küçük ambalajlı şişelerden yana kullanmışlardır. 

2- PET  AMBALAJLI SU ŞİŞELERİNİN HACİMLERİNE GÖRE DAĞILIMI

2-1  2010’a  genel bir bakış

2010 yılında PET ambalajlı su pazarında hareket gören preform sayısı 4 milyar 364 milyon adettir. Bu preformların şişe hacimlerine göre dağılımları şu şekildedir: (Çizim:1)
0.33 Lt% 3.22    0.5 Lt % 75.44  1.5Lt %14.52     5.0 Lt  %5.46    8-10 Lt %1.07   19.0 Lt  % 0.29( önemsiz).

ÇİZİM 1

2010 yılında pazara sunulan PET ambalajlı su miktarı 4 milyar 562 milyon litredir.

Bunun ambalaj hacimlerine göre dağılımı ise şu şekildedir. (Çizim 2)

0.33 LT %1.0   0.5 LT %36.26   1.5 LT %20.95   5.0LT %26.26   8-10 LT %10.27   19 LT %5.26 

ÇİZİM 2

2010 yılında gerçekleşen rakamları incelediğimizde şu sonuca ulaşırız: 2010 yılında 5, 8, 10 ve 19 LT’nin toplam satışlardan payı  % 41.79’a ulaşmıştır. Bu oran 2009 yılında  % 41.2 ‘idi. Bu da bize büyük hacimli su şişelerinin az da olsa pazardaki payını artırdığını göstermektedir.

2-2  İlk 5 markanın değerlemesi

İlk 5 markanın pazara sunduğu PET ambalajlı suyun 2010 yılında yaklaşık 1 milyar 407 milyon litre olduğuna yukarıda değinmiştik. Şimdi bu markaların kullandığı şişelerin hacimlerine göre dağılımına bir göz atalım.(Çizim 3)

0.33 LT % 2.2     0.5 LT %41.3 LT     1.5LT %25.0     5.0 LT %22.0      8-10 LT % 9.5   

Görüldüğü gibi ilk 5 firma bu yıl da 19.0 LT dönüşümsüz PET damacana kullanmamışlardır.

ÇİZİM 3

İlk 5 markanın dağılımını, pazarın genel yapısı ile karşılaştırdığımızda şu çarpıcı sonuçla karşılaşırız. İlk 5’in toplam satışlarında 5,8 ve 10 LT’nin oranı pazarın genel yapısının tersine % 31.5 küçük ambalajların toplam satışlarından aldığı pay ise %  68.5’dir.Geçen yıl bu oran %  66.9’du.

İlk 5 Firma pazarda hareket gören 4 milyar 364 milyon preformu kullanarak 1 milyar 407 milyon litre PET ambalajlı su üretmişlerdir. Bu da toplam pazarın % 30.84’üdür. Geçen yıl bu oran %34.7 idi. Litre temelli bu azalışın nedeni birkaç kez belirttiğimiz gibi ilk 5’in ürün gamındaki ağırlığın küçük ambalajlarda olmasıdır.Bu  firmaların toplam preform pazarından aldıkları pay % 36'dır.

İlk 5 firmanın ortalama şişe hacmi   yaklaşık 0.89 LT’dir.

2-3  89 firma/markanın değerlemesi

Pazarın lokomotifi durumundaki ilk 5 firmanın dışında kalan 89 markanın durumuna göz attığımızda şunu görürüz:  Bu firmalar toplam pazarda hareket gören preformların yaklaşık % 64’ünü kullanmalarına karşın PET ambalajlı su pazarından %69.16 pay almışlardır.

89 Firmanın pazara sunduğu PET ambalajlı suların hacimlerine göre dağılımı (Çizim  4)

0.33 LT % 0.5     0.5LT % 34     1.5 LT % 19.1     5.0LT %28.2     8-10LT % 9.9     19.0LT% 8.3

Toplam:100

ÇİZİM 4

Bu firmaların toplam satışlarında 5, 8, 10 ve 19 LT PET şişelerin payı % 46.4’tür. İlk 5 firmanın aynı ölçülerdeki şişelerinin toplam satışlarındaki Pazar payının % 31.5 olduğunu anımsayalım.

89 firmanın pazara sunduğu PET şişlerin ortalama hacmi ise birim başına 1.12 LT’dir.

3-2010 YILININ DEĞERLEMESİ

2010 yılı içinde araştırmaya konu 94 firma/marka tarafından pazara sunulan PET ambalajlı su miktarı bir önceki yıla göre %27.7 oranında artarak yaklaşık 4 milyar 562 milyon litre olarak gerçekleşmiştir.

Aynı yıl pazara sürülen PET preform miktarı ise 2009 yılına göre yaklaşık  % 30 oranında artmıştır. Ambalajlı su satışındaki artış oranın preformdaki artış oranın altında kalmasının önemli nedeni özellikle ilk 5 firmanın küçük ambalajlı suların üretimine ağırlık vermesinden kaynaklanmaktadır.

İncelememe konu olan ilk 5 firmanın pazar payı geçen yıl % 34.7 iken, 2010 yılında bu pay önemli oranda azalarak %30.84’e düşmüştür. Oysa bu firmalar 2010 yılında, 2009 yılına göre pazar genelinde daha yüksek oranda preform kullanmışlardı.

Listemizin başında yer alan ilk 5 markanın  en çok kullandığı PET ambalaj hacmi, geçen yıllarda olduğu gibi bu yıl da %41.3 oranıyla 0.5 LT’dir. Bu oran geçen yıl için % 35.8’idi.

Oysa ilk 5’in dışında kalan 89 markanın  0.5 LT PET şişe su üretiminin toplam satışlarından aldığı pay; sadece %34’dür. Bu firmaların ağırlıklı olarak kullandıkları ambalaj ise 5 LT ve üstüdür.

1.5 LT PET ambalajlı su ilk 5 firmanın satışlarından % 25 oranında pay almaktayken, 1.5 LT’lik PET şişenin payı 89 firmada ancak  %19.1’dir.İlk 5’den  sonra sıralanan 89 firmada 5.0 LT satışı, tüm satışlardan % 26.9 oranında pay alırken, 2010 yılında bu oran %28.2’ye, 19.0 LT’nin payı ise %6.6’dan % 9.9’a yükselmiştir. Bu rakamlar, ilk 5’in dışında kalan firmaların daha az preform kullanarak daha fazla su sattıklarını göstermesi bakımından önemlidir.

(*)Dış satım dahil Grafiklerde yer alan rakamlardaki küçük farklılıklar yuvarlamalardan kaynaklanmaktadır.

Not:Yuvarlamalardan dolayı rakamlarda ve oranlarda küçük değişiklikler olabilir.
Kaynak göstermek koşuluyla alıntı yapılabilir.

Devam edecek